هپاتیت
شایعترین علت هپاتیت (1) التهاب کبد عفونت ویروسی است. چندین نوع ویروس میتواند موجب این بیماری عفونی شود. ویروسهای مولد هپاتیت B و هپاتیت C، ممکن است از مادر ناقل ویروس به نوزاد منتقل شوند. بیشتر نوزادانی که تصور میرود در معرض خطر ابتلای به هپاتیت B هستند در مقابل این نوع ویروس واکسینه میشوند. گونهای که معمولاً موجب هپاتیت در کودکان سنین بالاتر میشود، ویروس هپاتیت A است.
علت
ویروس هپاتیت A معمولاً با مصرف آب یا غذای آلوده به مدفوع فرد مبتلا به افراد منتقل میشود. اگر بخواهید به بعضی از کشورهای در حال توسعه که این بیماری در آنها شایع است بروید، ممکن است توصیه شود که در مقابل ویروس هپاتیتA واکسینه شوید.
زردی یا یرقان
در هپاتیت، تجمع ماده زائد بیلیروبین (2) در خون ممکن است موجب زردی، یعنی زرد شدن سفیدی چشمها و پوست، بشود. به آن زردی یا یرقان (3) گفته میشود.
در حدود روزهای سوم تا پنجم پس از تولد به صورت زرد شدن پوست بدن و همچنین سفیدی چشمهای نوزاد ظاهر میگردد که به آن یرقان فیزیولوژیک میگویند و اگر از زمان تولد وجود داشته باشد و یا بعد از هفته اول بروز کند به آن یرقان پاتولوژیک میگویند.
علت یرقان فیزیولوژیک
نوزادان در موقع تولد مقدار زیادی گلبول قرمز دارند که بیشتر از نیاز آنها میباشد و زیادی آن در طی چند روز از بین رفته و دفع میگردد، اما چون کبد نوزادان نارس است قادر نیست بیلیروبین را که در اثر شکسته شدن گلبولهای قرمز فرسوده ایجاد شده، بیش از مقدار معینی دفع نماید. در نتیجه بیلیروبین در خون تجمع یافته و باعث بروز زردی در صورت و یا اندامهای نوزاد میگردد؛ که معمولاً بعد از چند روز دفع میشود. ولی اگر میزان بیلیروبین خیلی بالا باشد میتواند به سیستم عصبی نوزاد صدمه زده و باعث عقبماندگی ذهنی نوزاد گردد و بنابراین برای اطمینان بهتر است به یک متخصص اطفال مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که شیر خود را قطع نکنید مگر در مواردی که پزشک به شما توصیه میکند که تا 48 ساعت به نوزاد شیر خود را ندهید و این فقط در صورتی است که شیرمادر باعث طولانی شدن زردی در نوزاد شود.
زردی نوع پاتولوژیک
که طبیعی است، حدود 10 الی 12 روز ممکن است به طول انجامیده سپس برطرف گردد. علت آن را به زبان ساده میتوان چنین بیان کرد: هنگامی که کودک در درون رحم مادر به سر میبرد، با کمبود اکسیژن مواجه میشود و به همین دلیل سیستم دفاعی او از طریق کبد تعداد بیشتری گلبول قرمز در پاسخ تولید میکند. پس از تولد، کبد نوزاد برای دفع این گلبولهای قرمز اضافی، مادهای زرد رنگ به نام بیلیروبین تولید میکند؛ اما از آنجایی که دستگاه کبد در نوزاد، هنوز به اندازه کافی کامل نشده تا بتواند به همان سرعتی که این ماده را تولید میکند، آن را دفع نیز بکند، رنگ پوست نوزاد به زردی میگراید؛ اما اگر زردی بیش از 10 تا 12 روز به طول انجامد، دیگر نمیتوان آن را طبیعی و فیزیولوژیک دانست و باید کودک را به سرعت نزد پزشک متخصص اطفال برد.
نوع دیگری از یرقان نیز وجود دارد که ناشی از نوعی ناهماهنگی در سطح خون است. وقتی مادری با RH منفی فرزندی با RH مثبت به دنیا میآورد، این نوع یرقان ظاهر میشود که باید تحت درمان ویژه قرار گیرد. این نوع یرقان در فرزند اول به ندرت مشاهده میشود.
در کودکان پیش از دبستان، بیشتر موارد ابتلا به هپاتیت A خفیف است و موجب هیچگونه علائمی نمیشود. در کودکان سنین بالاتر معمولاً علائم بروز میکند. علائم به ندرت شدید است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- علائم تب، سردرد و ضعف شبیه به آنفلوانزا
- کماشتهایی
- تهوع و استفراغ
- دردناکی بخش راست و بالای شکم (محل کبد) حدود 1 هفته پس از ظهور علائم دیگر، ممکن است زردی بروز کند که اغلب با تیرگی ادرار و کمرنگی مدفوع و گاهی اسهال همراه است. زردی شاید تا 2 هفته طول بکشد.
مراجعه به پزشک
اگر کودک شما هر یک از علائم هپاتیت را دارد، ظرف 24 ساعت او را نزد پزشک ببرید. درمان خاصی برای هپاتیت A وجود ندارد، اما پزشک توصیههایی در مورد نحوه مراقبت از کودک در منزل خواهد کرد. ندرتاً، ممکن است وخامت بیماری در حدی باشد که کودک در بیمارستان بستری شود تا تحت مراقبت دقیق قرار گیرد.
پزشک ممکن است توصیه کند که همه اعضای خانواده در مقابل هپاتیت واکسینه
شوند از گسترش بیماری پیشگیری شود. کودک مبتلا به هپاتیت A به مدت 2 هفته قبل از شروع زردی و یک هفته بعد از آن امکان سرایت بیماری به دیگران را دارد.
شیوه کمکی
اگر کودک بخواهد، اجازه دهید در رختخواب استراحت کند. در مدتی که کودک استفراغ میکند یا اشتهای او کم است باید در طول روز هر ساعت به او مقدار کمی مایع جایگزینی آب بدن (او. آر. اس) مخلوط با آب میوه بدهید (جلوگیری از آبزدایی بدن در کودکان).
با افزایش زردی، اشتهای کودک قاعدتاً بهتر میشود و میتوان رژیم غذایی او را کامل کرد.
با شستن دقیق دستها و جوشاندن ظرفهای غذا میتوان از گسترش ویروس هپاتیتA بین اعضای خانواده پیشگیری کرد.
چشمانداز
کودک قاعدتاً 2 تا 6 هفته پس از شروع علائم به حد کافی بهبود خواهد یافت تا به مدرسه برود.
هپاتیت A به ندرت صدمه دائمی به کبد وارد میکند و با یکبار ابتلا به آن، کودک قاعدتاً در قبال ابتلای مجدد به آن مصونیت خواهد یافت.
گاهی بیماری فاویسم (نوعی بیمای ارثی خونی) در دوره نوزادی به صورت زردی نوزادان خود را نمایان می کند.
------------------------
1- Hepatitis
2- Bilirubin
3-Jaundice یا Icterus